Het ontstaan van Blue Monday
In 2005 bedacht de Britse psycholoog Cliff Arnall een formule om de meest deprimerende dag van het jaar te bepalen. Hij gebruikte factoren als het weer, schulden, het aantal dagen sinds kerst en het falen van goede voornemens. Zijn formule leidde tot de conclusie dat de derde maandag van januari de dag was waarop de meeste mensen zich het meest neerslachtig zouden voelen. De term kreeg in Nederland meer bekendheid tussen 2010 en 2014.
Maar waarom wilde Arnall de meest deprimerende dag van het jaar bepalen? Hij bedacht de formule als onderdeel van een marketingcampagne voor een reisbureau. Arnall was ingehuurd door het Britse reisbureau Sky Travel om een manier te bedenken om mensen aan te moedigen om vakanties te boeken tijdens de wintermaanden. Het is niet bekend of er dat jaar daadwerkelijk meer vakanties geboekt zijn, maar de aandacht trekken is zeker gelukt.
Kritiek op Blue Monday
De aandacht voor Blue Monday is een slechte zaak, zegt klinisch psycholoog Claudi Bockting van de Rijksuniversiteit Groningen tegen de Volkskrant. Mensen met een depressie zijn erbij gebaat als we Blue Monday voortaan vergeten.
"Er is geen enkel bewijs dat mensen op de derde maandag van januari werkelijk somberder zijn dan anders. Het leidt tot uitholling van het begrip depressie. De boodschap van Blue Monday is: als je een dagje somber bent, moet je daar al iets aan doen. Dat is onzin. Blauwe maandagen, dinsdagen en woensdagen horen bij het leven. Gezonde mensen kunnen daar prima zelf mee omgaan, die hebben geen advies nodig."
De formule van Arnall is in feite pseudowetenschap. Het heeft de schijn van wetenschappelijkheid, maar voldoet niet aan de normen van wetenschappelijke methodologie, betrouwbaarheid en nauwkeurigheid. "Niets aan de formule is wetenschappelijk," zegt Ronald Veldhuizen in KIJK.
Bovendien zijn de variabelen die worden gebruikt in de formule, zoals het weer, schulden en motivatieniveau, uitermate subjectief. Wat voor mij prima weer is, kan voor jou geweldig weer zijn, of juist vreselijk weer. Het feit dat Blue Monday is bedacht voor een marketingcampagne helpt natuurlijk ook niet mee.
Blue Monday schadelijk voor mensen met depressie
Het benoemen van een specifieke dag als de 'meest deprimerende' kan de perceptie versterken dat depressie enkel gebonden is aan externe factoren. En dat terwijl depressie een complexe aandoening is met zowel interne als externe oorzaken. Waarbij de exacte oorzaak van een depressie vaak moeilijk vast te stellen is en varieert van persoon tot persoon. Dit kan schadelijk zijn voor mensen die al worstelen met hun mentale gezondheid.
Voor patiënten met een klinische depressie draagt Blue Monday absoluut niet bij aan begrip. Zo "worden ze overspoeld met goedbedoelde tips die hen niet helpen: ga toch sporten, geniet van de zon. Het schuldgevoel dat zij hebben omdat ze depressief zijn, het gevoel dat ze een loser zijn, groeit daardoor. Deze mensen zijn onderuit geschoffeld op alle vlakken van het leven, dat waait niet in een dag over, " aldus Bockting.
Goede woorden over Blue Monday
Hoewel Blue Monday dus feitelijk onzin is, en bovendien een negatief effect kan hebben op mensen met een depressie, zien sommige mensen toch ook positieve aspecten aan het concept. En deze positieve ideeën zijn allemaal inzetbaar op de werkvloer.
Zo kan Blue Monday dienen als een herinnering aan het belang van een goede mentale gezondheid. Het kan gesprekken en bewustwording genereren rondom depressie en emotioneel welzijn.
Ook kan Blue Monday voor mensen een gelegenheid zijn om na te denken over hun eigen gemoedstoestand, levensstijl en werk-privébalans. Het kan aanmoedigen tot zelfreflectie en het nemen van positieve stappen om hun mentale gezondheid te verbeteren.
Sommige organisaties gebruiken Blue Monday daarom als een kans om activiteiten te organiseren die gericht zijn op het bevorderen van positiviteit, begrip en gemeenschapsgevoel. Al kan dit natuurlijk het hele jaar rond en is daar geen specifieke maandag voor nodig.